شناخت پیامبر گرامی اسلام و امامان معصوم، همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل اعتقادی در نظر گرفته میشود، چرا که بدون این شناخت، عملا دیدگاه ما نسبت به اسلام واقعی و روش هدایتگری آن، تیره و تار خواهد شد. برای جلوگیری از این اتفاق، علاوه بر وجود کتاب‌هایی چون نهج البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه که روش زندگی و ارتباط گرفتن با خدا را از منظر خود امام نشان می‌دهند، کتب مختلفی نیز از دانشمندان دینی به چاپ رسیده که ابعاد مختلف زندگی این امامان و معصومین را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهند. یکی از این کتاب‌ها، کتاب مناقب اهل بیت، اثر مرحوم آیت الله سید محمد محسن طهرانی است.
کتاب مناقب اهل بیت در واقع به قلم ایشان نبوده و متن پیاده شده‌ی سخنرانی مناقب اهل بیت ایشان است که در آن موضوعات مهم و ظریفی بیان و به سوالات اساسی پاسخ داده شده است. از نظر زندگی امامان، این کتاب به دو بخش عمده یعنی فضائل و جوانب زندگی امام علی (ع) و وقایع مهم زندگی امام هادی (ع) میپردازد. هرچند بخش مربوط به زندگانی امام علی (ع) قسمت عمده‌ی این کتاب را تشکیل داده که در آن از ابتدای اسلام تا زمان خلافت و به شهادت رسیدن ایشان مورد بحث و تحلیل قرار میگیرد.
با مطالعه‌ی بخش اول مناقب اهل بیت، متوجه می‌شوید که چرا امیرالمؤمنین، پدر معنوی امّت بوده و چگونه تمام کمالات پیامبر گرامی اسلام، به غیر از نبوّت، را به ارث برده است. همچنین در این بخش با علت مخفی بودن قبر امیرالمؤمین برای چندین سال و به دستور خود آن حضرت، تأثیر شهادت امیرالمؤمنین در کائنات، و نحوه‌ی آشکار شدن قبر امام علی در زمان هارون‌الرّشید آشنا خواهید شد. در ادامه‌ی بررسی ابعاد مختلف زندگی امیرالمؤمنین، در مورد نقش ایشان در استواری شریعت اسلام و نبوّت پیامبر صحبت میشود. اینکه تمامی ویژگی‌های پیامبران در وجود رسول اکرم جاری بود و این مقام به امیرالمؤمنین نیز انتقال یافت. در کنار این ویژگی‌ها، ایشان دارای 7 خصوصیت منحصر به فردی نیز بودند که به فرمایش پیامبر، از ابتدای خلقت تا انتهای آن، کسی همانند امام علی این ویژگی‌ها را نخواهد داشت. از جمله اینکه اولین فردی بود که به خدا ایمان آورد، عدل و عدالت او از هر عادلی بالاتر است، و در محاکمات و در بین قضات، قضاوتش از همه درست‌تر است.
همچنین در کتاب مناقب اهل بیت، با برخی فعالیت‌ها و رخدادهای زندگی ایشان نیز آشنا می‌شوید. از جمله تکفین و تدفین سلمان به دست امیرالمؤمنین، مظلومیت ایشان در میان یاران خودش، قضایای جنگ بدر، ایثار و فداکاری ایشان در شب بدر، سرگذشت اسرای این جنگ، و چگونگی به پیروزی رسیدن مسلمانان در جنگ بدر.
در انتهای این بخش نیز معنا و مفهوم عبارت «میزان» در روز قیامت مورد بحث قرار میگیرد. در این قسمت، ابتدا تفسیر و معنای این عبارت در قرآن کریم مورد بحث قرار گرفته، سپس با بررسی حکایاتی چون سقوط بلعم باعورا، و دادرسی پیامبر و ائمه از انسان در 7 موقعیت هولناک، عدل و انصاف امیرالمؤمنین، فرمایش امام در جنگ جمل در مورد حکومت داری، و نحوه‌ی برخورد با ابن ملجم مرادی و برقراری عدالت در حق او مطلع خواهید شد.
در بخش دوم کتاب مناقب اهل بیت، آقا سید محسن طهرانی در مورد امام هادی (ع) نیز مطالبی را بیان میکنند. ایشان ابتدا تفاوت ایمان و اسلام را با ذکر فرمایشی از امام هادی (ع) بیان کرده، و سپس به شرح مختصری از تاریخ زندگانی آن حضرت میپردازند. از جمله موارد مهمی که در این بخش با آن‌ها آشنا می‌شوید میتوان به حاکم بودن نوعی خفقان و محدودیت‌های شدید علیه شیعیان در آن دوران، تخریب قبر مطهّر سیدالشّهدا و اجازه ندادن به افراد برای زیارت قبر ایشان، سرانجام شوم و تأسف بار متوکل عباسی که در زمان حیات خود برخوردهای شدیدی با امام هادی (ع) داشت، تأثیرات عصر امام هادی برای آمادگی مردم برای غیبت کبرای امام زمان، حبس شدن آن حضرت و درنهایت چگونگی به شهادت رسیدن ایشان توسّط بنی عبّاس اشاره کرد.